15 ऑक्टोबर - वाचन प्रेरणा दिन
यानिमित्ताने मराठी माहिती/मराठी निबंध /मराठी भाषण
भाषण क्र.01 -
जीवनात वाचनाचे महत्व
भाषण क्र. 02
डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचे जीवनकार्य मराठी माहिती
वाचन प्रेरणा दिन 2024 परिपत्रक/शासन आदेश व उपक्रम अंमलबजावणी कशी करावी.
5th Standard Scholarship
Exam Online Test -32
इयत्ता पाचवी शिष्यवृत्ती परीक्षा
ऑनलाईन टेस्ट -32
इयत्ता पाचवी शिष्यवृत्ती परीक्षा सराव
विषय - मराठी
घटक - सर्व घटकांवर आधारित महत्वाचे प्रश्न.
महत्त्वाच्या सूचना :
1) विद्यार्थ्यांनी प्रथम आपले नाव लिहावे.
2) प्रत्येक प्रश्न काळजीपूर्वक वाचून खाली दिलेल्या उत्तरातील (पर्यायातील) योग्य उत्तराला टिक करावे.
3) आपले नाव लिहिणे व सर्व प्रश्न सोडवणे आवश्यक.
4) प्रश्न सोडवून झाल्यावर Submit (सबमिट ) या बटनावर क्लिक करावे.
5) स्क्रीन वरती स्क्रोल करून View Score या बटनावर क्लिक करून आपले गुण पाहावेत.
6) अधिक सरावासाठी टेस्ट पुन्हा पुन्हा सोडवावी.
7) चाचणी सोडवण्यासाठी पालकांनी/ शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करावे.
चाचणी क्रमांक - 32 येथे सोडवा.
इयत्ता दुसरी प्रज्ञाशोध परीक्षा सराव
चाचणी क्रमांक - 05
विषय - इंग्रजी
घटक - 1) वाद्यांचे आवाज व नावे.
2) Shapes (आकार )
या घटकावर आधारित महत्वाचे प्रश्न.
महत्त्वाच्या सूचना :
1) विद्यार्थ्यांनी प्रथम आपले नाव लिहावे.
2) प्रत्येक प्रश्न काळजीपूर्वक वाचून खाली दिलेल्या उत्तरातील (पर्यायातील) योग्य उत्तराला टिक करावे.
3) आपले नाव लिहिणे व सर्व प्रश्न सोडवणे आवश्यक.
4) प्रश्न सोडवून झाल्यावर Submit (सबमिट ) या बटनावर क्लिक करावे.
5) स्क्रीन वरती स्क्रोल करून View Score या बटनावर क्लिक करून आपले गुण पाहावेत.
6) अधिक सरावासाठी टेस्ट पुन्हा पुन्हा सोडवावी.
7) चाचणी सोडवण्यासाठी पालकांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करावे.
चाचणी क्रमांक -05 येथे सोडवा.
इयत्ता दुसरी प्रज्ञाशोध परीक्षा सराव चाचणी क्रमांक - 04
विषय - मराठी
घटक - 1) समानार्थी शब्द
या घटकावर आधारित महत्वाचे प्रश्न.
महत्त्वाच्या सूचना :
1) विद्यार्थ्यांनी प्रथम आपले नाव लिहावे.
2) प्रत्येक प्रश्न काळजीपूर्वक वाचून खाली दिलेल्या उत्तरातील (पर्यायातील) योग्य उत्तराला टिक करावे.
3) आपले नाव लिहिणे व सर्व प्रश्न सोडवणे आवश्यक.
4) प्रश्न सोडवून झाल्यावर Submit (सबमिट ) या बटनावर क्लिक करावे.
5) स्क्रीन वरती स्क्रोल करून View Score या बटनावर क्लिक करून आपले गुण पाहावेत.
6) अधिक सरावासाठी टेस्ट पुन्हा पुन्हा सोडवावी.
7) चाचणी सोडवण्यासाठी पालकांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करावे.
चाचणी क्रमांक -04 येथे सोडवा.
इयत्ता पहिली व दुसरी प्रज्ञाशोध परीक्षा सराव चाचणी क्रमांक - 02
विषय - मराठी
घटक - 1) प्राणी व त्यांची पिल्ले
2) वस्तूंचे उपयोग
या घटकावर आधारित महत्वाचे प्रश्न.
महत्त्वाच्या सूचना :
1) विद्यार्थ्यांनी प्रथम आपले नाव लिहावे.
2) प्रत्येक प्रश्न काळजीपूर्वक वाचून खाली दिलेल्या उत्तरातील (पर्यायातील) योग्य उत्तराला टिक करावे.
3) आपले नाव लिहिणे व सर्व प्रश्न सोडवणे आवश्यक.
4) प्रश्न सोडवून झाल्यावर Submit (सबमिट ) या बटनावर क्लिक करावे.
5) स्क्रीन वरती स्क्रोल करून View Score या बटनावर क्लिक करून आपले गुण पाहावेत.
6) अधिक सरावासाठी टेस्ट पुन्हा पुन्हा सोडवावी.
7) चाचणी सोडवण्यासाठी पालकांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करावे.
चाचणी क्रमांक - 02 येथे सोडवा.
इयत्ता दुसरी प्रज्ञाशोध परीक्षा सराव चाचणी क्रमांक - 01
विषय - मराठी
घटक - 1) प्राणी व त्यांची पिल्ले
2) जोडशब्द
या घटकावर आधारित महत्वाचे प्रश्न.
महत्त्वाच्या सूचना :
1) विद्यार्थ्यांनी प्रथम आपले नाव लिहावे.
2) प्रत्येक प्रश्न काळजीपूर्वक वाचून खाली दिलेल्या उत्तरातील (पर्यायातील) योग्य उत्तराला टिक करावे.
3) आपले नाव लिहिणे व सर्व प्रश्न सोडवणे आवश्यक.
4) प्रश्न सोडवून झाल्यावर Submit (सबमिट ) या बटनावर क्लिक करावे.
5) स्क्रीन वरती स्क्रोल करून View Score या बटनावर क्लिक करून आपले गुण पाहावेत.
6) अधिक सरावासाठी टेस्ट पुन्हा पुन्हा सोडवावी.
7) चाचणी सोडवण्यासाठी पालकांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करावे.
चाचणी क्रमांक -01 येथे सोडवा.
।। श्री गणपतीची आरती ।।
सुखकर्ता दुःखहर्ता वार्ता विघ्नाची
नुरवी पुरवी प्रेम कृपा जयाची
सर्वांगी सुंदर उटी शेंदूराची
कंठी झळके माळ मुक्ताफळांची
जयदेव जयदेव जय मंगलमूर्ती
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती जयदेव जयदेव ।।धृ ।।
रत्नखचित फरा तुज गौरीकुमरा
चंदनाची उटी कुंकुमकेशरा
हिरेजडित मुकुट शोभतो बरा
रुणझुणती नुपुरे चरणी घागरिया
जयदेव जयदेव जयमंगलमूर्ती
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती जयदेव जयदेव ॥२॥
लंबोदर पितांबर फणिवरवंदना
सरळ सोंड वक्रतुंड त्रिनयना
दास रामाचा वाट पाहे सदना
संकटी पावावे निर्वाणी रक्षावे सुरवरवंदना
जयदेव जयदेव जय मंगलमूर्ती
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती जयदेव जयदेव ।।३ ।।
----------------------------------------
।। आरती श्री देवीची ।।
दुर्गे दुर्घट भारी तुजविण संसारी
अनाथनाथे अंबे करूणा विस्तारी
वारी वारी जन्म मरणांते वारी
हारी पडलो आता संकट निवारी ।।१।।
जय देवी जय देवी जय महिषासुरमर्दिनी
सुरवरईश्वरवरदे तारक संजीवनी ।। धृ ।।
त्रिभुवनभुवनी पाहता तुज ऐसी नाही
चारी श्रमले परंतु न बोलवे काही
साही विवाद करिता पडलो प्रवाही
ते तु भक्तालागी पावसी लवलाही ।। जय देवी ॥ २॥
प्रसन्नवदने प्रसन्न होसी निजदासा
क्लेशापासूनी सोडवी तोडी भवपाशा
अंबे तुजवाचून कोण पुरवील आशा
नरहरी तल्लीन झाला पदपंकजलेशा ।। जय देवी ।।३।।
----------------------------------------
।। आरती शंकराची।।
लवथवती विक्राळा ब्रम्हांडी माळा
विषे कंठ काळा त्रिनेत्री ज्वाळा
लावण्यसुंदर मस्तकी वाळा
तेथुनिया जळ निर्मळ वाहे झुळझुळा ।।१।।
जय देव जय देव श्री शंकरा
आरती ओवाळू तुज कर्पूरगौरा ।। धृ ।।
कर्पूरगौरा भोळा नयनी विशाळा
अर्धांगी पार्वती सुमनांच्या माळा
विभुतीचे उधळण शीतकंठ नीळा
ऐसा शंकर शोभे उमावेल्हाळा ।। जय देव ।। २ ।।
देवी दैत्यी सागर मंथन पै केले
त्यामाजी अवचित हलाहल जे उठिले
ते त्वां असुरपणे प्राशन केले
नीळकंठ नाम प्रसिद्ध झाले ।। जय देव ।। ३ ।।
व्याघ्रांबर फणिवरधर सुंदर मदनारी
पंचानन मनमोहन मुनिजनसुखकारी
शतकोटीचे बीज वाचे उच्चारी
रघुकुळतिलक राम दासा अंतरी ।। जय देव ।। ४ ।।
----------------------------------------
।। श्री विठ्ठलाची आरती ।।
युगे अठ्ठावीस विटेवरी उभा
वामांगी रखुमाई दिसे दिव्य शोभा
पुंडलिकाचे भेटी परबह्म आले गा
चरणी वाहे भीमा उद्धरी जगा ।।१ ।।
जयदेव जयदेव जय पांडुरंगा ।
रखुमाईवल्लभा राईच्या वल्लभा पावे जिवलगा ।। धृ ।।
तुळसीमाळा गळा कर ठेवूनी कटी
कासे पितांबर कस्तुरी लल्लाटी
देव सुरवर नित्य येती भेटी
गरुड हनुमंत पुढे उभे राहाती ।। जय देव ।।२।।
धन्य वेणुनाद अनुक्षेत्रपाळा
सुवर्णाची कमळे वनमाळा गळा
राई रखुमाई राणीया सकळा
ओवाळीती राजा विठोबा सावळा ।। जय देव ।।३ ।।
ओवाळू आरत्या कुर्वंड्या येती
चंद्रभागेमाजी सोडुनिया देती
दिंड्या पताका वैष्णव नाचती
पंढरीचा महिमा वर्णावा किती ।। जय देव ।।४ ।।
आषाढी कार्तिकी भक्तजन येती
चंद्रभागेमध्ये स्नाने जे करिती
दर्शनहेळामात्रे तया होय मुक्ती
केशवासी नामदेव भावे ओवाळीती ।। जय देव ।।५ ।।
----------------------------------------
।। श्री दत्ताची आरती ।।
त्रिगुणात्मक त्रैमूर्ती दत्त हा जाणा
त्रिगुणी अवतार त्रैलोक्यराणा
नेती नेती शब्द नये अनुमाना
सुरवर मुनिजन योगी समाधी न ले ध्याना ।।१ ।।
जयदेव जयदेव जय श्री गुरुदत्ता
आरती ओवाळीता हरली भवचिंता ।।धृ ।।
सबाह्य अभ्यंकरी तू एक दत्त
अभ्याग्यासी कैसी न कळे ही मात
पराही परतली तेथे कैचा हा हेत
जन्ममरणाचा पुरलासे अंत ।। जय ।।२ ।।
दत्त येऊनिया उभा ठाकला
सद्भावे साष्टांगे प्रणिपात केला
प्रसन्न होऊनी आशीर्वाद दिधला
जन्ममरणाचा फेरा चुकविला ।। जय ।।३ ।।
दत्त दत्त ऐसे लागले ध्यान
हरपले मन झाले उन्मन
मीतुपणाची झाली बोळवण
एका जनार्दनी श्री दत्तध्यान ।। जयदेव ।।४ ।।
----------------------------------------
।।श्री ज्ञानदेवाची आरती ।।
आरती ज्ञानराजा
महाकैवल्यतेजा
सेविती साधुसंत
मनु वेधला माझा ।। आरती ।।धृ. ।।
लोपले ज्ञान जगी
हित नेणती कोणी
अवतार पांडुरंग
नाम ठेविले ज्ञानी ।। आरती ।।१ ।।
कनकाचे ताट करी
उभ्या गोपिका नारी
नारद तुंबरही
साम गायन करी ।। आरती ।।२ ।।
प्रगट गुह्य बोले
विश्व ब्रह्मचि केले
रामा जनार्दनी
पायी मस्तक ठेविले ।। आरती ।।३ ।।
----------------------------------------
।। प्रार्थना ।।
(आरतीनंतर म्हणावी)
घालीन लोटांगण, वंदिन चरण
डोळ्यांनी पाहीन रूप तुझे
प्रेमे आलिंगन आनंदे पुजीन
भावे ओवाळीन म्हणे नामा ।।१ ।।
त्वमेव माता च पिता त्वमेव
त्वमेव बंधूच सखा त्वमेव
त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव
त्वमेव सर्व मम देवदेव ।।२ ।।
कायेन वाचा मनसेंद्रियैर्वा,
बुद्ध्यात्मना वा प्रकृतीस्वभावात
करोमि यद्यत्म सकलं परस्मै,
नारायणायेति समर्पयामि ।।३ ।।
अच्युतं केशवं रामनारायणं,
कृष्णा दामोदरं वासुदेवं हरि
श्रीधरं माधवं गोपिकावल्लभं
जानकीनायकं रामचंद्रं भजे ।।४ ।।
हरे राम हरे राम, राम राम हरे हरे
हरे कृष्ण, हरे कृष्ण, कृष्ण कृष्ण हरे हरे ।।
----------------------------------------
।। श्री जोतिबाची आरती ।।
भागिरथी मूळशीतल हिमाचलवासी ।
न लगत पल खल-दुर्जन संहारी त्यासी ।
तो हा हिम-केदार करवीरापाशी ।
रत्नागिरीवर शोभे कैवल्यराशी ।।१ ।।
जयदेव जयदेव जय जय केदारा ।
दासा संकटी तारा भवभय निवारा ।।धृ ।।
उत्तरेचा देव दक्षिणी आला ।
दक्षिण-केदार नामे पावला ।
रत्नासुर मर्दीन भक्ता पावला ।
दास म्हणे थोर भाग्ये लाभला ।।२ ।।
जयदेव जयदेव जय जय केदारा ।
दासा संकटी तारा भवभय निवारा ।।
जोतिबाच्या नावानं चांगभलं ।
नमस्कार विद्यार्थीमित्रांनो, आज आपण सोडवूयात पाचवी शिष्यवृत्ती परीक्षा ऑनलाईन टेस्ट क्र.31.
5th Scholarship Exam Online Test No.- 31
यापूर्वीच्या संपूर्ण टेस्ट्स सोडवण्यासाठी खालील चित्रावर क्लिक करा.
आजची ऑनलाईन टेस्ट येथे सोडवा.
विषय भाषा ( महत्त्वाचे हमखास विचारले जाणारे प्रश्न )
प्रश्न - 15
गुण - 30
----------------------------------------------
नमस्कार विद्यार्थीमित्रांनो, आज आपण सोडवणार आहोत....
5th Scholarship Exam Online Test -29
नमस्कार विद्यार्थी मित्रांनो,
आज आपण सोडवूयात...
पूर्व उच्च प्राथमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा ऑनलाइन टेस्ट- 29
यापूर्वीच्या संपूर्ण टेस्ट्स सोडवण्यासाठी खालील चित्रावर क्लिक करा.
आजची ऑनलाईन टेस्ट क्र.29 येथे सोडवा.
वाक्प्रचार व त्यांचे अर्थ
अग्निदिव्य करणे - कठीण कसोटीला उत्तरणे.
अटकेपार झेंडा लावणे-फार मोठा पराक्रम गाजवणे.
अठरा विश्वे दारिद्र्य असणे - पराकोटीचे दारिद्र्य असणे.
अडकित्त्यात सापडणे पेचात सापडणे.
अत्तराचे दिवे लावणे - भरपूर उधळपट्टी करणे.
अन्नास जागणे - उपकार स्मरणे.
अन्नास मोताद होणे - आत्यंतिक दारिद्र्यात जगणे, उपासमार होणे.
अन्नास लावणे - उपजीविकेचे साधन मिळवून देणे.
अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे होणे – थोड्याश्या यशाने चढून जाणे.
आकांडतांडव करणे - रागाने आदळआपट करणे.
आकाश ठेंगणे होणे - अतिशय आनंद होणे.
आकाशपाताळ एक करणे- फार मोठ्याने आरडाओरड करून थैमान घालणे.
आकाश फाटणे- चारी बाजूंनी संकटे येणे.
आकाशाला गवसणी घालणे- आवाक्याबाहेरची गोष्ट करण्याचा प्रयत्न करणे.
आगीत तेल ओतणे- भांडण किंवा वाद विकोपाला जाईल असे करणे.
आच लागणे - झळ लागणे.
आपल्या पोळीवर तूप ओढणे - दुसऱ्याचा मुळीच विचार न करता, साधेल तेवढा स्वतःचाच फायदा करून घेणे.
आभाळ कोसळणे - एकाएकी फार मोठे संकट येणे.
इकडचा डोंगर तिकडे करणे - फार मोठे अवघड कार्य पार पाडणे.
उखळ पांढरे होणे - पुष्कळ फायदा होणे.
उखाळ्यापाखाळ्या काढणे - एकमेकांचे उणेदुणे काढणे किंवा दोष देणे.
उचलबांगडी करणे - एखाद्याला जबरदस्तीने हलवणे.
उंटावरून शेळ्या हाकणे - प्रत्यक्ष कार्यापासून दूर राहून नुसत्या सूचना देणे.
उदक सोडणे - एखादया वस्तूवरील आपला हक्क सोडून देणे.
उद्ध्वस्त होणे - नाश पावणे.
उन्मळून पडणे - मुळासकट कोसळणे.
उन्हाची लाही फुटणे - अतिशय कडक ऊन पडणे.
उराशी बाळगणे - मनात जतन करून ठेवणे.
उलटी अंबारी हाती येणे - भीक मागण्याची पाळी येणे.
उष्ट्या हाताने कावळा न हाकणे - कधी कोणाला यत्किंचितही मदत न करणे,
ऊत येणे - अतिरेक होणे.
एक घाव दोन तुकडे करणे - ताबडतोब निर्णय घेऊन गोष्ट निकालात काढणे.
अंगाची लाही लाही होणे - क्रोधाने क्षुब्ध होणे.
अंगावर काटा उभा राहणे - भीतीने अंगावर शहारे येणे.
गुजराण करणे - निर्वाह करणे.
गुण दाखवणे - (नकली स्वभाव टाकून) खरे स्वरूप प्रकट करणे.
गंगेत घोडे न्हाणे- कार्य तडीस गेल्यावर खूप समाधान वाटणे.
गळ्यात घोंड पडणे - इच्छा नसताना जबाबदारी अंगावर पडणे.
गाशा गुंडाळणे - एकाएकी निघून जाणे; एकदम पसार होणे.
गौडबंगाल असपणे - गूढ़ गोष्ट असणे, काहीतरी रहस्य असणे.
घडी भरणे - विनाशकाळ जवळ येऊन ठेपणे.
घर डोक्यावर घेणे - अतिशय गोंगाट करणे.
घर धुऊन नेणे - सर्वस्वी लुबाडणे.
घाम गाळणे - खूप कष्ट करणे.
घालूनपाडून बोलणे - दुसऱ्याच्या मनाला लागेल असे बोलणे.
घोडामैदान जवळ असणे - एखादया गोष्टीबाबत कसोटीची वेळ जवळ येणे.
घोडे मध्येच अडणे - प्रगतीत खंड पडणे.
घोडे मारणे - नुकसान करणे.
घोडे पुढे दामटणे - स्वतःच्या फायद्यासाठी पुढे सरसावणे.
घोडे पेंड खाणे - अडचण निर्माण होणे.
चतुर्भुज होणे - लग्न करणे; कैद होणे.
चव्हाट्यावर आणणे - उघडकीस आणणे; जाहीर करणे.
चंग बांधणे - निश्चय करणे.
चार पैसे गाठीला बांधणे - थोडीफार बचत करणे.
चारी दिशा मोकळ्या होणे - पूर्ण स्वातंत्र्य मिळणे.
चौदावे रत्न दाखवणे - मार देणे.
जमीनदोस्त होणे - पूर्णपणे नष्ट होणे.
जंग जंग पछाडणे - निरनिराळ्या रीतींनी प्रयत्न करणे; कमालीचा प्रयत्न करणे.
जिभेला हाड नसणे - वाटेल ते बेजबाबदारपणे बोलणे.
जिवात जीव येणे - (काळजी नाहीशी होऊन) पुन्हा धैर्य येणे.
जीव भांड्यात पडणे - काळजी दूर होणे; हायसे वाटणे.
जीव मेटाकुटीस येणे - त्रासाने अगदी कंटाळून जाणे.
जीव अधीर होणे - उतावीळ होणे.
जिवाची मुंबई करणे - खूप चैन करणे.
जीव टांगणीला लागणे - चिंताग्रस्त होणे..
जिवावर उदार होणे - प्राण देण्यास तयार होणे.
जिवाचे रान करणे - खूप कष्ट सोसणे.
जीव खाली पडणे - काळजीतून मुक्त होणे.
जिवाचा घडा करणे - पक्का निश्चय करणे.
जीव की प्राण असणे - प्राणाइतके प्रिय असणे.
जीव तिळतिळ तुटणे - एखादया गोष्टीसाठी तळमळणे,
जिवावर उठणे - (एखादयाचा) जीव घेण्यास उद्युक्त होणे.
दुसऱ्याच्या जिवावर उड्या मारणे - दुसऱ्यावर अवलंबून राहून चैन करणे.
जिवाला घोर लागणे - खूप काळजी वाटणे.
जीव गहाण ठेवणे - कोणत्याही त्यागास तयार असणे.
जिवाला जीव देणे - एखादयासाठी प्राण देण्यास तयार असणे.
जीव थोडा थोडा होणे - अतिशय काळजी वाटणे.
जोपासना करणे - काळजीपूर्वक संगोपन करणे.
झळ लागणे - (एखादया गोष्टीचा) थोडाफार दुष्परिणाम भोगावा लागणे.
टक लावून पाहणे - एकसारखे रोखून पाहणे.
टाहो फोडणे - मोठ्याने आकांत करणे.
टाके ढिले होणे - अतोनात श्रम झाल्यामुळे अंगी ताकद न राहणे.
टेंभा मिरवणे -दिमाख दाखवणे.
डाव साधणे- संधीचा फायदा घेऊन कार्य साधणे; योजलेल्या युक्तीने इष्ट वस्तू मिळवणे.
डाळ शिजणे - धारा मिळणे; सोय जुळणे; मनाजोगे काम होणे.
डांगोरा पिटणे - जाहीर वाच्यता करणे.
डोक्यावर मिरी वाटणे - वरचढ होणे.
डोक्यावर खापर फोडणे - एखादयावर निष्कारण ठपका ठेवणे.
डोळ्यांत धूळ फेकणे - फसवणूक करणे.
डोळ्यांवर कातडे ओढणे - जाणूनबुजून दुर्लक्ष करणे.
डोळा चुकवणे - अपराधी भावनेमुळे नजरेला नजर देण्यास टाळणे.
डोळे निवणे - समाधान होणे.
डोळ्यांत खुपणे - सहन न होणे.
डोळ्यांचे पारणे फिटणे - पूर्ण समाधान होणे.
डोळे खिळून राहणे - एखाद्या गोष्टीकडे एकसारखे बघत राहणे.
डोळे दिपवणे - थक्क करून सोडणे.
डोळे पाणावणे - डोळ्यांत पाणी येणे.
डोळ्यांत प्राण आणणे -एखादया गोष्टीसाठी अतिशय आतुर होणे.
डोळे फाडून पाहणे - तीक्ष्ण नजरेने पाहणे; आश्चर्यचकित होऊन पाहणे.
डोळे भरून पाहणे -समाधान होईपर्यंत पाहणे.
डोळ्यांत तेल घालून राहणे - अतिशय जागृत राहणे; दक्ष राहणे.
तडीस नेणे - पूर्ण करणे.
ताळ्यावर आणणे - योग्य समज देणे.
तळपायाची आग मस्तकात जाणे - अतिशय संताप होणे.
तारांबळ उडणे - अतिशय घाई होणे.
तिलांजली देणे - सोडणे; त्याग करणे.
तोंड काळे करणे -दृष्टिआड होणे, नाहीसे होणे,
तापल्या तव्यावर पोळी भाजून घेणे - मिळालेल्या संधीचा लाभ उठवणे; दुसऱ्याच्या कष्टावर आपला
स्वार्थ साधणे.
तोंडाला पाने पुसणे - फसवणे.
तळहातावर शिर घेणे - जिवावर उदार होणे.
तोंडचे पाणी पळणे - अतिशय घाबरणे भयभीत होणे,
तोंडाला पाणी सुटणे - लोभ उत्पन्न होणे.
तोंडात बोट घालणे - आश्चर्यचकित होणे.
तोंड टाकणे - अद्वातद्वा बोलणे.
तोंडावाटे ब्र न काढणे - एकही शब्द न उच्चारणे.
थांग न लागणे - कल्पना न येणे.
थुंकी झेलणे - खुशामत करण्यासाठी लाचारी पत्करणे.
थोबाड रंगवणे - तोंडात मारणे,
दगा देणे - फसवणे.
दबा धरून बसणे - टपून बसणे.
दाद न देणे - थांगपत्ता लागू न देणे; पूर्णपणे दुर्लक्ष करणे.
दाद मागणे - तक्रार करून किंवा गाऱ्हाणे सांगून न्याय मागणे.
दात धरणे - वैर बाळगणे; डूख ठेवणे.
दाढी धरणे - विनवणी करणे.
दातांच्या कण्या करणे - अनेक वेळा विनंती करून सांगणे.
दाती तृण धरणे - शरणागती पत्करणे.
दत्त म्हणून उभे राहणे - एकाएकी हजर होणे.
दातखिळी बसणे - बोलणे अवघड होणे.
द्राविडी प्राणायाम करणे - सोपा मार्ग सोडून कठीण मार्गाने जाणे.
दुधात साखर पडणे - अधिक चांगले घडणे.
दातओठ खाणे - द्वेषाची भावना दाखवणे.
दोन हातांचे चार हात होणे - विवाह होणे.
दुसऱ्याच्या ओंजळीने पाणी पिणे - दुसऱ्याच्या तंत्राने किंवा सल्ल्याने चालणे.
दातास दात लावून बसणे - काही न खाता उपाशी राहणे.
दुःखावर डागण्या देणे - दुःख झालेल्या माणसाला वाईट वाटेल असे बोलून आणखी दुःख देणे.
धारातीर्थी पडणे - रणांगणावर मृत्यू येणे.
धरणे धरणे - हट्ट धरून बसणे.
धाबे दणाणणे - खूप घाबरणे.
धूम ठोकणे - वेगाने पळून जाणे.
धूळ चारणे - पूर्ण पराभव करणे.
नजरेत भरणे - उठून दिसणे,
नजर करणे - भेटवस्तू देणे.
नाक घासणे - स्वतःचे कार्य साधण्यासाठी दुसऱ्याचे पाय धरणे.
नाक ठेचणे - नक्षा उतरणे.
नाक मुरडणे - नापसंती दाखवणे.
नाकावर राग असणे - लवकर चिडणे.
नाक वर असणे - ऐट, दिमाख किंवा ताठा असणे.
पाढा वाचणे - सविस्तर हकिकत सांगणे.
पाठ न सोडणे - एखादया गोष्टीचा पिच्छा पुरवणे.
नाकाला मिरच्या झोंबणे - एखाद्याचे वर्म काढल्यामुळे त्याला राग येणे.
नाकीनऊ येणे - मेटाकुटीला येणे; फार त्रास होणे.
नांगी टाकणे - हातपाय गाळणे.
नाकाने कांदे सोलणे - स्वतःमध्ये दोष असूनही उगाच बढाया मारणे.
नक्राश्रू ढाळणे - अंतर्यामी आनंद होत असता बाह्यतः दुःख दाखवणे.
नक्षा उतरवणे - गर्व उतरवणे.
नाकाशी सूत धरणे - आता मरतो की घटकेने मरतो अशी स्थिती निर्माण होणे.
पाठीशी घालणे - संरक्षण देणे.
पाणी दाखवणे - सामर्थ्य दाखवणे.
पाणी पडणे - वाया जाणे.
पाणी मुरणे - कपटाने काहीतरी लपवून ठेवणे; गुप्त कट शिजत असणे.
पाणी पाजणे - पराभव करणे.
पाणी सोडणे - आशा सोडणे; त्याग करणे.
पदरात घेणे - स्वीकारणे.
पदरात घालणे - चूक पटवून देणे; स्वाधीन करणे.
पाचवीला पुजणे - त्रासदायक गोष्टीची कायमची सोबत असणे.
पादाक्रांत करणे - जिंकणे.
पार पाडणे - पूर्ण करणे.
पाण्यात पाहणे - अत्यंत द्वेष करणे.
पाऊल वाकडे पडणे - वाईट मार्गाने जाणे.
पराचा कावळा करणे - मामुली गोष्टीला भलतेच महत्त्व देणे.
पायाखाली घालणे - पादाक्रांत करणे.
पुंडाई करणे - दांडगाईने वागणे.
पाठ दाखवणे - पळून जाणे.
पायमल्ली करणे - उपमर्द करणे.
पोटात कावळे कावकाव करणे - अतिशय भूक लागणे; भुकेने जीव व्याकूळ होणे.
पोटात घालणे - क्षमा करणे.
पोटात शिरणे - मर्जी संपादन करणे.
पोटावर पाय देणे - उदरनिर्वाहाचे साधन काढून घेणे.
पोटाची दामटी वळणे - खायला न मिळणे.
पदरमोड करणे - दुसऱ्यासाठी स्वतःचा पैसा खर्च करणे.
पोटाला चिमटा घेणे - पोटाला न खाता राहणे.
पोटात ब्रह्मराक्षस उठणे - खूप खावेसे वाटणे.
प्रश्नांची सरबत्ती करणे - एकसारखे प्रश्न विचारणे.
प्राणावर उदार होणे - जिवाची पर्वा न करणे.
प्राण कानांत गोळा होणे - ऐकण्यासाठी अतिशय उत्सुक होणे.
फाटे फोडणे-उगाच अडचणी निर्माण करणे , एखादे काम टाळण्यासाठी हरकती काढणे.
फुटाण्यासारखे उडणे - रागाने एकदम एखादया कार्यास प्रवृत्त होणे.
बट्ट्याबोळ होणे - विचका होणे.
बना करणे - बोभाटा करणे; सगळींकडे प्रसिद्धी करणे.
बारा वाजणे - पूर्ण नाश होणे.
बादरायण संबंध असणे - ओढूनताणून लावलेला संबंध असणे.
बत्तिशी रंगवणे - जोराने थोबाडात मारणे.
बत्तिशी दाखवणे - हसणे.
बुचकळ्यात पडणे - गोंधळून जाणे.
बेत हाणून पाडणे - बेत सिद्धीला जाऊ न देणे.
बोचणी लागणे - एखादी गोष्ट मनाला लागून राहणे.
बोटावर नाचवणे - आपल्या इच्छेप्रमाणे दुसऱ्याला वागायला लावणे.
बोल लावणे - दोष देणे.
बोळ्याने दूध पिणे- बुद्धिहीन असणे.
बोलाफुलाला गाठ पडणे - दोन गोष्टींची सहजासहजी एक वेळ जमून येणे.
भगीरथ प्रयत्न करणे - चिकाटीने प्रयत्न करणे.
भान नसणे - जाणीव नसणे.
भारून टाकणे - पूर्णपणे मोहून टाकणे.
मनात मांडे खाणे - व्यर्थ मनोराज्य करणे.
मान ताठ ठेवणे - स्वाभिमानाने वागणे.
माझ्या मारणे - कोणताही उदयोग न करणे.
मिशीवर ताव मारणे - बढाई मारणे.
मधून विस्तव न जाणे - अतिशय वैर असणे,
मूग गिळणे - उत्तर न देता गप्प राहणे.
मधाचे बोट लावणे - आशा दाखवणे.
मनात घर करणे - मनात कायमचे राहणे.
मन मोकळे करणे - सुखदुःखाच्या गोष्टी बोलून दाखवणे.
मनाने घेणे - मनात पक्का विचार येणे.
मन साशंक होणे - मनात संशय वाटू लागणे,
मनावर ठसणे - मनावर जोरदारपणे बिंबणे.
मशागत करणे - मेहनत करून निगा राखणे,
मात्रा चालणे - योग्य परिणाम होणे.
रक्ताचे पाणी करणे - अतिशय मेहनत करणे,
राईचा पर्वत करणे - क्षुल्लक गोष्टीला उगाच मोठे स्वरूप देणे.
राख होणे - पूर्णपणे नष्ट होणे.
राब राब राबणे - सतत खूप मेहनत करणे.
राम नसणे - अर्थ नसणे.
राम म्हणणे - शेवट होणे; मृत्यू येणे.
लष्कराच्या भाकऱ्या भाजणे- दुसऱ्यांच्या उठाठेवी करणे.
लहान तोंडी मोठा घास घेणे - आपणांस न शोभेल अशा प्रकारे वरचढपणा दाखवणे.
लक्ष वेधून घेणे - लक्ष ओढून घेणे.
लक्ष्मीचा वरदहस्त असणे - लक्ष्मीची कृपा असणे; श्रीमंती असणे.
लौकिक मिळवणे - सर्वत्र मान मिळवणे.
वकीलपत्र घेणे - एखादयाची बाजू घेणे.
वाट लावणे - विल्हेवाट लावणे; मोडूनतोडून टाकणे.
वाटाण्याच्या अक्षता लावणे - स्पष्टपणे नाकारणे.
वठणीवर आणणे - ताळ्यावर आणणे; नम्र व्हायला लावणे.
वणवण भटकणे - एखादी गोष्ट मिळण्यासाठी खूप फिरणे.
वाचा बसणे - एक शब्दही बोलता न येणे.
विचलित होणे - मनाची चलबिचल होणे.
विसंवाद असणे - एकमेकांशी न जमणे.
वड्याचे तेल वांग्यावर काढणे - एकाचा राग दुसऱ्यावर काढणे.
विडा उचलणे - निश्चय किंवा प्रतिज्ञा करणे.
वेड घेऊन पेडगावला जाणे - मुद्दाम ढोंग करणे.
शब्द जमिनीवर पडू न देणे - दुसऱ्याच्या इच्छेनुसार लगेच कार्यवाही करणे.
शहानिशा करणे - एखाद्या गोष्टीबाबत चौकशी करून खात्री करून घेणे.
शिगेला पोहोचणे - शेवटच्या टोकाला जाणे.
शंभर वर्षे भरणे - नाश होण्याची वेळ जवळ येणे.
श्रीगणेशा करणे - आरंभ करणे.
सहीसलामत सुटणे - दोष न येता सुटका होणे.
सळो की पळो करणे -अतिशय हैराण करणे.
सर्वस्व पणाला लावणे -सर्व शक्य मार्गांचा अवलंब करणे.
साखर पेरणी - गोड गोड बोलून आपलेसे करणे.
सामोरे जाणे - निधड्या छातीने (संकटास) तोंड देणे.
साक्षर होणे - लिहिता-वाचता येणे.
साक्षात्कार होणे - आत्मिक ज्ञान प्राप्त होणे; खरेखुरे स्वरूप कळणे.
सुताने स्वर्गाला जाणे - थोडा सुगावा लागताच संपूर्ण गोष्टीचे स्वरूप तर्काने जाणण्याचा प्रयत्न करणे
सूतोवाच करपणे - पुढे घडणाऱ्या गोष्टीची प्रस्तावना करणे; प्रारंभ करणे.
सोन्याचे दिवस येणे - अतिशय चांगले दिवस येणे.
संधान बांधणे - जवळीक निर्माण करणे,
संभ्रमात पडणे - गोंधळात पडणे.
स्वप्न भंगणे - मनातील विचार कृतीत न येणे.
स्वर्ग दोन बोटे उरपणे - आनंदाने, गवनि अतिशय फुगून जाणे.
हट्टाला पेटणे - मुळीच हट्ट न सोडणे.
हमरीतुमरीवर येणे - जोराने भांडू लागणे.
हरभऱ्याच्या झाडावर चढवणे - खोटी स्तुती करून मोठेपणा देणे,
हसता हसता पुरेवाट होणे - अनावर हसू येणे.
हस्तगत करणे - ताब्यात घेणे.
हातपाय गळणे - धीर सुटणे.
हातचा मळ असणे - सहज शक्य असणे.
हात ओला होणे - फायदा होणे.
हात टेकणे - नाइलाज झाल्याने माघार घेणे.
हात देणे - मदत करणे.
हात मारणे - ताव मारणे; भरपूर खाणे.
हात दाखवणे - बडवून काढून वा अन्य प्रकारे आपले सामर्थ्य दाखवणे; इंगा दाखवणे.
हाय खाणे - धास्ती घेणे.
हात चोळणे - चरफडणे.
हातावर तुरी देणे - डोळ्यांदेखत फसवून निसटून जाणे.
हात हालवत परत येणे - काम न होता परत येणे.
हात झाडून मोकळे होणे - जबाबदारी अंगाबाहेर टाकणे किंवा जबाबदारी टाळून मोकळे होणे
हातापाया पडणे - गयावया करणे.
हातात कंकण बांधणे - प्रतिज्ञा करणे.
हाताला हात लावणे - थोडीदेखील मेहनत न घेता फुकटचे श्रेय घेणे.
हातावर शिर घेणे - जिवावर उदार होणे किंवा प्राणांचीही पर्वा न करणे.
हात धुऊन पाठीस लागणे - चिकाटीने एखादया गोष्टीच्या मागे लागणे.
हूल देणे - चकवणे.
अंगावर मूठभर मांस चढणे - धन्यता वाटणे.
अंगाचा तिळपापड होणे - अतिशय संताप येणे.
अंथरूण पाहून पाय पसरणे - ऐपतीनुसार खर्च करणे.
कणीक तिंबणे - खूप मार देणे.
कपाळ फुटणे - दुर्दैव ओढवणे.
कपाळमोक्ष होणे - मरण पावणे.
कान फुंकणे - दुसऱ्याच्या मनात किल्मिष निर्माण करणे.
कानावर पडणे - सहजगत्या माहीत होणे.
कानांवर हात ठेवणे - माहीत नसल्याचा बहाणा करणे.
कानउघाडणी करणे - कडक शब्दांत चूक दाखवून देणे.
काखा वर करणे - आपल्याजवळ काही नाही असे दाखवणे.
कानाडोळा करणे - दुर्लक्ष करणे.
कान टवकारून ऐकणे - अगदी लक्षपूर्वक ऐकणे.
कायापालट होणे - स्वरूप पूर्णपणे बदलणे.
काट्याने काटा काढणे - एका शत्रूच्या साहाय्याने दुसऱ्या शत्रूचा पराभव करणे.
काट्याचा नायटा होणे - क्षुल्लक गोष्टीचा भयंकर परिणाम होणे.
कावराबावरा होणे - बावरणे.
काळजाचे पाणी पाणी होणे - अतिदुःखाने मन विदीर्ण होणे.
कुत्रा हाल न खाणे - अतिशय वाईट स्थिती येणे.
कंठस्नान घालणे - ठार मारणे.
कंठशोष करणे - ओरडून गळा सुकवणे; उगाच घसाफोड करून खूप समजावून सांगणे.
कंबर कसणे - एखादया गोष्टीसाठी हिंमत करून तयार होणे.
कुंपणाने शेत खाणे - ज्याच्यावर जबाबदारी आहे अशा विश्वासातील माणसाने फसवणे.
केसाने गळा कापणे - वरकरणी प्रेम दाखवून कपटाने एखादयाचा घात करणे.
कोंबडे झुंजवणे - दुसऱ्यांचे भांडण लावून आपण मजा पाहणे.
कोपरापासून हात जोडणे - काहीही संबंध न राखण्याची इच्छा प्रकट करणे.
खडा टाकून पाहणे - अंदाज घेणे.
खडे चारणे- शरण येण्यास भाग पाडणे.
खापर फोडणे - एखादयावर निष्कारण ठपका ठेवणे.
खाजवून खरूज काढणे - मुद्दाम भांडण उकरून काढणे.
खाल्ल्या घरचे वासे मोजणे - उपकार करणाऱ्याचे वाईट चिंतणे.
खूणगाठ बांधणे - पक्के ध्यानात ठेवणे.
खो घालणे - विघ्न निर्माण करणे.
गर्भगळित होणे - अतिशय घाबरणे.
गळ घालणे - अतिशय आग्रह करणे.
गळ्यात पडणे - एखादयाला खूपच भीड घालणे,
गळ्याशी येणे -नुकसानीबाबत अतिरेक होणे.
गाडी पुन्हा रुळावर येणे -चुकीच्या मार्गावरून पुन्हा पूर्ववत योग्य मार्गाला येणे.
