हिंदी के 100
समानार्थी शब्द
अहंकार = दंभ,गर्व,अभिमान,दर्प,मद,घमंड ।
अमृत = सुधा,अमिय,पियुष,सोम,मधु,अमी ।
असुर = दैत्य,दानव,राक्षस,निशाचर,रजनीचर, दनुज,रात्रिचर ।
अतिथी = मेहमान ,अभ्यागत,आगन्तुक,पाहुना ।
अनुपम = अपूर्व ,अतुल,अनोखा , अद्भुत,अनन्य ।
अर्थ = धन,द्रव्य,मुद्रा,दौलत,वित्त,पैसा ।
आम = रसाल,आम्र,सौरभ,मादक,अमृतफल , सहुकार ।
अंधकार = तम,तिमिर,तमिस्त्र,अँधेरा ।
आग = अग्नी,अनल,हुतासन,पावक,दहन,
ज्वलन,धुमकेतु,कृशानु,वहनि,शिखी,वन्ही ।
आँख = लोचन,नयन,नेत्र,चक्षु,दृग,विलोचन,दृष्टी,अक्षि ।
आकाश = नभ,गगन,अम्बर,व्योम,अनन्त,
आसमान,अंतरिक्ष,शून्य,अर्श ।
आनंद = हर्ष,सुख,आमोद,मोद, प्रमोद,उल्लास ।
आश्रम = कुटी,विहार,मठ,संघ,अखाडा ।
आंसू = नेत्रजल,नयनजल,चक्षुजल,अश्रु ।
आत्मा = जीव,देह,चैतन्य,चेतनातत्व,अंतःकरण ।
इच्छा = अभिलाषा,अभिप्राय,चाह,कामना,
लालसा,मनोरथ,आकांक्षा,अभिष्ट ।
इन्द्र = सुरेश,सुरेन्द्र,देवेन्द्र,सुरपति,शक्र,पुरंदर,देवराज ।
ईश्वर = परमात्मा,प्रभु,ईश,जगदीश,भगवान,परमेश्वर,जगदीश्वर,विधाता ।
ओंठ = ओष्ठ ,अधर,होठ ।
कमल = नतिन,अरविन्द ,उत्पल,राजीव,पद्म,
पंकज,नीरज,सरोज,जलज,जलजात ।
कृपा = प्रसाद,करुणा,दया,अनुग्रह ।
किताब = पोथी,ग्रंथ,पुस्तक ।
कपडा = चीर,वसन,पट,अंशु,कर,मयुख,वस्त्र,अम्बर,परिधान ।
किरण = ज्योति,प्रभा,रश्मि,दीप्ति,मरीचि ।
किसान = कृषक,भूमिपुत्र,हलधर,खेतिहर,अन्नदाता ।
कृष्ण = राधापति,घनश्याम,वासुदेव,माधव,
मोहन,केशव,गोविन्द,गिरधारी ।
कान = कर्ण,श्रुति,श्रुतिपटल
।
कोयल = कोकिला ,पिक,काकपाली ,
बसंतदूत ,सारिका,कुहुकिनी ,वनप्रिया ।
क्रोध = रोष,कोप,अमर्ष,कोह,प्रतिघात ।
गज = हाथी,हस्ती,मतंग,कूम्भा,मदकल ।
गंगा = देवनदी,मंदाकिनी,भगीरथी,विश्नुपगा,
देवपगा,ध्रुवनंदा,सुरसरिता,देवनदी,जान्हवी,त्रिपथगा ।
गाय = गौ,धेनु,सुरभि,भद्रा,रोहिणी ।
गणेश = विनायक,गजानन,गौरीनंदन,गणपति,
गणनायक ,शंकरसुवन,लम्बोदर,महाकाय ।
गृह =घर,सदन,गेह,भवन,धाम,निकेतन,निवास,आलय,
आवास,निलय,मंदिर ।
गर्मी = ताप,ग्रीष्म,उष्मा,गरमी,निदाघ ।
चरण = पद,पग,पाँव,पैर ।
चंद्रमा = चाँद,हिमांशु,इंदु,विधु,तारपति,चन्द्र,शशि,
हिमकर,राकेश,रजनीश,निशानाथ , सोम,मयंक,सारंग,कलानिधी ।
जल = अमृत,सलिल,वारि,नीर,तोय,अम्बु,उदक,
पानी,जीवन,पय,पेय ।
जंगल = विपिन,कानन,वन,अरण्य,गहन,
कांतार,विटप ।
जेवर = गहना,अलंकार,भूषण,आभरण,मंडल ।
झूठ = असत्य,मिथ्या,मृषा,अनृत ।
तालाब = सरोवर,जलाशय,सर,पुष्कर,पोखरा, जलवान,सरसी ।
दास = सेवक,नौकर,चाकर,परिचारक,अनुचर ।
दरिद्र = निर्धन ,गरीब ,रंक,कंगाल,दीन ।
दिन = दिवस,याम,दिवा,वार,प्रमान ।
दुःख = पिडा,कष्ट,व्यथा,वेदना,संताप,शोक,खेद,पीर,लेश ।
दूध = दुग्ध,क्षीर,पय ।
दुष्ट = पापी,नीच,दुर्जन,अधम,खल,पामर ।
दर्पण = शिशा,आरसी,आईना,मुकुर ।
दुर्गा = चंडिका,भवानी,कुमारी,कल्याणी,
महागौरी,कालिका,शिवा ।
देवता = सुर,देव,अमर,वसु,आदित्य,लेख ।
धन = दौलत, संपत्ति ,संपदा,वित्त ।
धरती = धरा,वसुधा,जमीन,पृथ्वी,भू,भूमि,धरणी,
वसुंधरा,अचला,मही,रत्नवती,रत्नगर्भा
।
धनुष = चाप,शरासन,कमान,कोदंड,धनु ।
नया = नूतन,नव,नवीन,नव्य ।
नाव = नौका,तरणी,तरी ।
पवन = वायु,हवा,समीर,वात,मरुत,
अनिल,समीरण,स्पर्शन ।
पहाड़ = पर्वत,गिरि,अचल,शैल,धरणीधर,
धराधर,नग,भूधर,महीधर ।
पक्षी = खेचर,द्विज,पतंग,पंछी ,खग ,चिडिया,गगनचर,पखेरू,
विहंग,नभचर ।
पति = स्वामी,प्राणाधार ,प्राणप्रिय
,प्राणेश,आर्यपुत्र ।
पत्नी = भार्या,वधू,वामा,अर्धांगिनी,सहधर्मिणी,गृहणी,बहु,
वनिता,दारा,जोरू,वामांगिनी
।
पुत्र = बेटा,आत्मज,सुत,वत्स,तनुज,तनय,नंदन ।
पुत्री = बेटी,आत्मजा,तनूजा ,सुता,तनया ।
पुष्प = फूल,सुमन,कुसुम,मंजरी,प्रसून,पुहुप ।
बादल = मेघ,घन,जलधर,जलद,वारिद,नीरद,
सारंग,पयोद,पयोधर ।
बालू = रेत,बालुका,सैकत ।
बन्दर = वानर ,कपि ,कपीश,हरी ।
बिजली = घनप्रिया,इन्द्रवज्र,चंचला,सौदामिनी,
चपला,दामिनी,ताडित,विद्युत ।
भूषण = जेवर,गहना,आभूषण,अलंकार ।
मनुष्य= आदमी,नर,मानव,मानुष,मनुज ।
मदिरा = शराब,हाला,आसव,मधु,मद ।
मोर = केक,कलापी,नीलकंठ,नर्तकप्रिय ।
मधु = शहद,रसा,कुसुमासव ।
मृग = हिरण,सारंग,कृष्णसार ।
मछली = मीन,मत्स्य,जलजीवन,शफरी,मकर ।
माता = जननी,मॉँ,अंबा ,जनयत्री,अम्मा ।
मित्र = सखा,सहचर,साथी,दोस्त ।
रात = रात्रि,रैन,रजनी,निशा,यामिनी,तमी,
निशि,यामा,विभावरी ।
राजा = नृप,नृपति,भूपती,नरपति,भूप,भूपाल,नरेश,
महीपति,अवनीपति ।
लक्ष्मी = कमला,पद्मा,रमा,हरिप्रिया,श्री,इंदिरा ।
विष = जहर,हलाहल,गरल,कालकूट ।
वृक्ष = पेड,पादप,विटप,तरू,गाछ,दरख्त,शाखी,द्रुम।
विष्णु = नारायण,दामोदर,पीताम्बर,चक्रपाणी ।
शिव = भोलेनाथ ,शम्भू,त्रिलोचन,महादेव,नीलकंठ,शंकर ।
शरीर = देह,तनु,काया,कलेवर,अंग,गात ।
शत्रु = रिपु,दुश्मन,अमित्र,वैरी,अरि,विपक्षी,अराति ।
शिक्षक = गुरु,अध्यापक,आचार्य,उपाध्याय ।
साँप = अहि,भुजंग,व्याल,सर्प,नाग,विषधर,उरग।
सूर्य = रवि,सूरज,दिनकर,प्रभाकर,आदित्य,
दिनेश,भास्कर,दिवाकर ।
संसार = जग,विश्व,जगत,लोक,दुनिया ।
सोना = स्वर्ण,कंचन,कनक.हेम,कुंदन ।
सिंह = केसरी,शेर,महावीर,हरि,मृगपति,
वनराज,शार्दूल,नाहर,सारंग,मृगराज ।
समुद्र = सागर,पयोधि,उदधि,पारावार,नदीश, जलधि,सिंधु,रत्नाकर,वारिधि ।
समूह = दल,झुंड,वृंद,गण,पुंज।
स्त्री = नारी,महिला,अबला,ललना,औरत,कामिनी,रमणी ।
सुगंधि = सौरभ,सुरभि,महक,खुशबू ।
स्वर्ग = सुरलोक,देवलोक,परमधाम,त्रिदिव,दयुलोक ।
हिमालय = हिमगिरी,हिमाचल,गिरिराज,पर्वतराज ,नगेश ।
हृदय = छाती,वक्ष,वक्षस्थल,हिय,उर ।
हाथी = नाग,हस्ती,राज,कुंजर,कूम्भा,मतंग,वारण,गज,द्विप,करी,मदकल ।
धन्यवाद !
No comments:
Post a Comment